Các quan chức Trung Quốc đang đánh giá phương án Elon Musk mua lại TikTok tại Hoa Kỳ nếu công ty không thể chống lại lệnh cấm từ tòa án Mỹ.
Bắc Kinh rất muốn TikTok vẫn thuộc quyền sở hữu của công ty mẹ ByteDance Ltd., và công ty đang phản đối lệnh cấm sắp tới bằng cách kháng cáo lên Tòa án Tối cao Hoa Kỳ. Nhưng các thẩm phán đã ra hiệu trong các cuộc tranh luận vào ngày 10 tháng 1 rằng họ có khả năng sẽ không thay đổi quyết định. Các quan chức cấp cao của Trung Quốc đã bắt đầu tranh luận về kế hoạch dự phòng cho TikTok về cách làm việc với chính quyền của Donald Trump, một trong số đó liên quan đến Musk.
Một thỏa thuận tiềm năng với đồng minh thân cận nhất của Trump có sức hấp dẫn lớn với chính phủ Trung Quốc. Musk đã chi hơn 250 triệu đô ủng hộ việc tái đắc cử của Trump và đã được giao nhiệm vụ cải thiện hiệu quả của chính phủ sau khi đảng Cộng hòa nhậm chức.
Theo một kịch bản được chính phủ Trung Quốc thảo luận, X của Musk — cựu Twitter — sẽ nắm quyền kiểm soát TikTok Hoa Kỳ và cùng nhau điều hành các doanh nghiệp. Với hơn 170 triệu người dùng tại Hoa Kỳ, TikTok có thể thúc đẩy việc thu hút các nhà quảng cáo của X. Musk cũng có công ty trí tuệ nhân tạo riêng, xAI, và có thể hưởng lợi từ lượng dữ liệu khổng lồ từ TikTok.
Chưa có thông tin ByteDance biết gì về các cuộc thảo luận của chính phủ Trung Quốc hoặc liệu TikTok và Musk có tham gia hay không. Cũng không rõ liệu Musk, TikTok và ByteDance có tổ chức bất kỳ cuộc đàm phán nào về các điều khoản nào không.
Musk và đại diện của ông đã không trả lời yêu cầu bình luận. Musk đã đăng vào tháng 4 rằng ông nghĩ TikTok nên được hoạt động ở Hoa Kỳ. “Theo tôi, TikTok không nên bị cấm ở Hoa Kỳ, mặc dù lệnh cấm như vậy có thể có lợi cho nền tảng X”, ông viết trên X. “Làm như vậy sẽ trái với quyền tự do ngôn luận. Đó không phải là những gì nước Mỹ bảo vệ”.
Các cuộc đàm phán tại Bắc Kinh cho thấy số phận của TikTok có thể không còn nằm trong tầm kiểm soát của ByteDance nữa. Các quan chức Trung Quốc thừa nhận họ sẽ phải đối mặt với các cuộc đàm phán khó khăn với chính quyền Trump về thuế quan, kiểm soát xuất khẩu và các vấn đề khác.
Chính phủ Trung Quốc nắm giữ “cổ phần vàng” trong một công ty liên kết của ByteDance, giúp họ có ảnh hưởng đến chiến lược và hoạt động của công ty. TikTok khẳng định rằng quyền kiểm soát chỉ áp dụng cho công ty con có trụ sở tại Trung Quốc là Douyin Information Service Co. và không ảnh hưởng đến hoạt động của ByteDance bên ngoài Trung Quốc. Tuy nhiên, các quy tắc xuất khẩu của Bắc Kinh ngăn cản các công ty Trung Quốc bán các thuật toán phần mềm của họ, như thuật toán của TikTok. Vì chính phủ Trung Quốc sẽ phải chấp thuận một giao dịch bao gồm công cụ đề xuất có giá trị của TikTok, nên họ có tiếng nói đáng kể trong bất kỳ thỏa thuận nào có thể xảy ra.
TikTok tại Hoa Kỳ có thể được định giá khoảng 40 tỷ đến 50 tỷ đô, Bloomberg Intelligence ước tính vào năm ngoái. Đó là một khoản tiền đáng kể ngay cả đối với người giàu nhất thế giới. Không rõ Musk có thể thực hiện giao dịch như vậy như thế nào, liệu nó có yêu cầu bán các cổ phần khác hay không hoặc liệu chính phủ Hoa Kỳ có chấp thuận hay không. Ông đã trả 44 tỷ đô cho Twitter vào 2022 và vẫn đang trả các khoản vay lớn.
Phần lớn các thẩm phán của Tòa án Tối cao cho rằng các lo ngại về an ninh được ưu tiên hơn quyền tự do ngôn luận, mặc dù họ vẫn chưa đưa ra quyết định chính thức. Tổng thống đắc cử Trump, người nhậm chức vào ngày 20 tháng 1, đã tìm cách trì hoãn lệnh cấm TikTok — có hiệu lực vào ngày 19 tháng 1 — để ông có thể đàm phán. Ông đã nói rằng ông muốn “cứu” ứng dụng này.
Trên thực tế, việc tách hoạt động kinh doanh của TikTok tại Hoa Kỳ sẽ rất phức tạp, ảnh hưởng đến các cổ đông ở Trung Quốc cũng như Hoa Kỳ. Các luật sư của TikTok đã lập luận trước Tòa án Tối cao rằng việc tách các phần sản phẩm của Hoa Kỳ sẽ “vô cùng khó khăn”.
Một trong những người cho biết một giải pháp thay thế cho TikTok là chuyển khách hàng hiện tại của mình tại Hoa Kỳ sang một ứng dụng tương tự — với thương hiệu khác — để có khả năng tránh lệnh cấm. Không rõ động thái như vậy sẽ hiệu quả như thế nào.
Musk đang ở vị thế có thể tác động đến mối quan hệ Trung-Mỹ với tư cách là người giàu nhất thế giới với các doanh nghiệp nằm giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới. Tesla, nơi Musk là giám đốc điều hành, đã xây dựng một nhà máy rộng lớn ở Thượng Hải vào năm 2019 và kể từ đó đã mở rộng cơ sở này thành cơ sở sản xuất lớn nhất của công ty. Nỗ lực này đã giúp Tesla mở rộng thị phần tại Trung Quốc bất chấp sự cạnh tranh gay gắt tại địa phương và xây dựng thiện chí với các quan chức chính phủ.
Trong khi Trump đang bổ nhiệm những người theo đường lối cứng rắn với Trung Quốc vào chính quyền mới của mình như ứng cử viên Ngoại trưởng Marco Rubio, Musk đã lên tiếng phản đối một số chính sách thương mại gần đây với Trung Quốc, bao gồm cả thuế quan của chính quyền Biden đối với xe điện Trung Quốc.
