Tổng thống Donald Trump đề xuất Hoa Kỳ tiếp quản Dải Gaza và chịu trách nhiệm tái thiết vùng lãnh thổ bị chiến tranh tàn phá này trong một cuộc họp báo với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu.
“Hoa Kỳ sẽ tiếp quản Dải Gaza”, Trump phát biểu tại Nhà Trắng. “Chúng tôi sẽ sở hữu nó và chịu trách nhiệm tháo dỡ tất cả các quả bom chưa nổ và các loại vũ khí khác. San bằng và dẹp các tòa nhà bị phá hủy, tạo ra sự phát triển kinh tế, cung cấp việc làm và nhà ở không giới hạn cho người dân trong khu vực”.
Trump cho biết ông sẵn sàng triển khai quân đội Hoa Kỳ để bảo vệ khu vực này và “làm những gì cần thiết” và coi sự hiện diện của Hoa Kỳ tại đây là “vị thế sở hữu lâu dài”. Nhà phát triển bất động sản lâu năm ở New York đã vẽ nên viễn cảnh về một “Riviera của Trung Đông” với các dự án “đẳng cấp thế giới”.
Netanyahu dường như thích thú nhưng không hoàn toàn tán thành đề xuất này vì đây là sự can thiệp quá mạnh của Hoa Kỳ vào Trung Đông và đảo lộn học thuyết chính sách đối ngoại trong nhiều thập kỷ. Thủ tướng Israel mô tả đề xuất của Trump là “một ý tưởng khác biệt” so với ý tưởng của ông nhưng là “một ý tưởng đặc biệt”.
Trump cũng nhắc lại lời kêu gọi các quốc gia khác trong khu vực tiếp nhận người Palestine từ Dải Gaza, mặc dù các quốc gia láng giềng tuyên bố công khai rằng họ không quan tâm đến việc đó.
Trump cũng cho biết ông sẽ đến thăm Israel, Ả Rập Xê Út và Dải Gaza trong chuyến công du nước ngoài sắp tới.
Trước đó, Trump cho biết các quốc gia “thực sự giàu có” sẽ cung cấp đất đai và một số khu vực có thể được xây dựng để người Palestine sinh sống lâu dài “nơi họ có thể sống một cuộc sống tươi đẹp”. Ông cho rằng những phát triển mới sẽ đủ tốt để người tị nạn Palestine không muốn trở về quê hương của họ.
Khi được hỏi liệu Hoa Kỳ có thể đảm bảo một thỏa thuận bình thường hóa quan hệ giữa Ả Rập Xê Út và Israel mà không có nhà nước Palestine hay không, Trump bày tỏ sự tin tưởng rằng người Saudi sẽ ủng hộ đề xuất này, cho rằng họ và các quốc gia khác sẽ hoan nghênh cách tiếp cận mới để giải quyết xung đột trong khu vực.
Netanyahu cho biết ông tin rằng “hòa bình giữa Israel và Ả Rập Xê Út không chỉ khả thi, tôi nghĩ nó sẽ xảy ra.”
Đề xuất của Trump gần như xóa sổ hàng thập kỷ chính sách của Hoa Kỳ ủng hộ nhà nước Palestine, kể cả trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông, khi ông từng nói “Tôi thích giải pháp hai nhà nước.” Tình trạng của người Palestine ở Gaza và Bờ Tây, cũng như những người tị nạn ở Jordan, Lebanon và Syria, đã được kỳ vọng sẽ được giải quyết.
Nhưng triển vọng về nhà nước Palestine quá xa vời và chính phủ của Israel cam kết rằng điều đó sẽ không bao giờ xảy ra. Một số người ủng hộ cực hữu của Netanyahu ở Israel trước đây đã kêu gọi di tản tất cả người Palestine khỏi Gaza và biến nơi này thành một phần mở rộng của nước này.
Cuộc gặp của Trump với Netanyahu diễn ra vào thời điểm then chốt, khi các nhà đàm phán cố gắng làm trung gian cho giai đoạn tiếp theo của một thỏa thuận có thể chấm dứt chiến tranh ở Gaza, hiện đang trong lệnh ngừng bắn kéo dài sáu tuần. Trump đã nhiều lần nói rằng ông muốn thấy Dải Gaza được dọn sạch sau chiến dịch quân sự tàn khốc của Israel chống lại vùng lãnh thổ này.
“Hãy xem, vấn đề ở Gaza chưa được giải quyết”, Trump nói. “Tôi nghĩ họ nên có một mảnh đất tốt, tươi mới, đẹp đẽ, và chúng tôi có một số người bỏ tiền ra xây dựng nó, làm cho nó đẹp đẽ và trở nên đáng sống.“Tôi không biết họ muốn ở lại như thế nào,” Trump nói. “Đó là một bãi chiến trường. Đó chỉ còn là cát bụi.”
Jared Kushner, con rể của Trump và là người sáng lập công ty đầu tư Affinity Partners, đã thu hút sự chú ý vào năm ngoái khi ông nói rằng Dải Gaza có thể “rất có giá trị”. “Bất động sản ven sông của Gaza có thể rất có giá trị nếu mọi người tập trung vào việc xây dựng sinh kế”, ông nói trong một cuộc phỏng vấn được đăng tải bởi Sáng kiến Trung Đông của Đại học Harvard.
Kushner, người có công ty được các nhà đầu tư ở Ả Rập Xê Út, Qatar và Abu Dhabi hậu thuẫn, sau đó đã làm rõ trong một bài đăng trên X rằng ông đang bày tỏ “sự thất vọng của tôi khi người dân Palestine chứng kiến các nhà lãnh đạo của họ phung phí hàng thập kỷ viện trợ của phương Tây vào các đường hầm và vũ khí thay vì cải thiện cuộc sống của họ”.
Israel và Hamas vẫn còn cách xa nhau về các vấn đề quan trọng. Netanyahu đã cam kết sẽ giành chiến thắng hoàn toàn trước Hamas và trả lại tất cả các con tin bị bắt trong cuộc tấn công của nhóm này vào Israel. Một số thành viên cánh hữu trong liên minh của Netanyahu đã chỉ trích thỏa thuận này và gây sức ép buộc ông phải tiếp tục chiến tranh.
Hamas tuyên bố sẽ không thả các con tin Israel trong giai đoạn thứ hai của lệnh ngừng bắn trừ khi Netanyahu đồng ý chấm dứt chiến tranh và rút quân đội Israel khỏi vùng lãnh thổ Gaza mà họ kiểm soát.
Trump đã đưa ra các giải pháp không chính thống để chấm dứt xung đột. Tổng thống Hoa Kỳ đã lên tiếng ủng hộ Israel nhưng cũng cam kết sẽ chấm dứt xung đột và nhận công lao về thỏa thuận đã được nhất trí trong những ngày cuối cùng của nhiệm kỳ tổng thống của người tiền nhiệm Joe Biden.
“Họ sẽ không bao giờ trao cho tôi giải Nobel hòa bình”, Trump nói. “Tôi xứng đáng được nhận giải nhưng họ sẽ không bao giờ trao giải”.
