Trung Quốc trả đũa lệnh áp thuế mở màn chiến tranh thương mại của Donald Trump bằng cách nhắm vào một số hàng hóa của Mỹ, trong một động thái được thực hiện để tránh leo thang căng thẳng giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.
Bắc Kinh đã áp thuế 15% đối với lượng năng lượng nhập khẩu dưới 5 tỷ đô của Mỹ và 10% đối với dầu mỏ và thiết bị nông nghiệp, ngay sau khi mức thuế mới của Mỹ có hiệu lực. Trung Quốc cho biết họ cũng sẽ điều tra Google về cáo buộc vi phạm luật chống độc quyền, mặc dù các dịch vụ tìm kiếm của Alphabet Inc. đã không khả dụng tại quốc gia này kể từ năm 2010.
Trong các biện pháp có mục tiêu hơn, chính quyền đã đưa chủ sở hữu Calvin Klein là PVH Corp. và công ty giải trình tự gen của Mỹ là Illumina Inc. vào danh sách đen các tổ chức có thể ảnh hưởng đến hoạt động của họ tại Trung Quốc và áp dụng biện pháp kiểm soát xuất khẩu mới đối với vonfram và các kim loại quan trọng khác được sử dụng trong các ngành công nghiệp điện tử, hàng không và quốc phòng.
Phản ứng của Chủ tịch Tập Cận Bình dường như được cân nhắc cẩn thận để tránh gây ra phản ứng dữ dội đối với nền kinh tế Trung Quốc trong khi cho Trump thấy khả năng gây thiệt hại trên nhiều mặt trận, bao gồm cả việc phá vỡ chuỗi cung ứng khoáng sản quan trọng và gây tổn hại cho các công ty Hoa Kỳ có hoạt động lớn tại đại lục.
Sự kiềm chế đó, cùng với suy đoán rằng Tập có thể sẽ làm nhiều hơn nữa để thúc đẩy nền kinh tế Trung Quốc, đã dẫn đến phản ứng tương đối yếu ớt trên thị trường — đặc biệt là khi Trump ra tín hiệu muốn nói chuyện với nhà lãnh đạo Trung Quốc trước khi thuế quan có hiệu lực vào ngày 10 tháng 2.
Lynn Song, nhà kinh tế trưởng của Greater China tại Ngân hàng ING ở Hồng Kông, cho biết: “Thoạt nhìn, có vẻ như đây là một sự trả đũa khá yếu ớt”, lưu ý rằng năng lượng chỉ chiếm một phần nhỏ trong lượng hàng nhập khẩu của Trung Quốc từ Hoa Kỳ. Tuy nhiên, ông nói thêm rằng các biện pháp đối với các công ty Hoa Kỳ có thể được coi là “một lời cảnh báo” đối với các doanh nghiệp Hoa Kỳ phụ thuộc vào thị trường Trung Quốc.
Chỉ số Hang Seng China Enterprises của các cổ phiếu Trung Quốc niêm yết tại Hồng Kông đã phục hồi và tăng 3% sau khi ban đầu lao dốc vì tin tức về thuế quan của Hoa Kỳ và các biện pháp đối phó của Trung Quốc.
Chính phủ của Tập Cận Bình đã đảo ngược tình thế gần như ngay lập tức sau khi các khoản thuế của Hoa Kỳ có hiệu lực, làm tiêu tan hy vọng rằng Bắc Kinh sẽ đạt được thỏa thuận để tránh thuế quan. Vài giờ trước đó, Mỹ đã cho Canada và Mexico hoãn mức thuế quan 25% sau các cuộc đàm phán của các nhà lãnh đạo.
Theo Dylan Loh, phó giáo sư chính trị tại Đại học Công nghệ Nanyang ở Singapore, phản ứng của Trung Quốc là “có chừng mực và phù hợp”.
“Điều này cho thấy Bắc Kinh đang làm gì đó, mà không thực sự phản ứng theo cách bị coi là khơi mào chiến tranh thương mai”, ông nói thêm. “Tôi nghĩ Bắc Kinh cũng thấy những gì Canada và Mexico đã làm và biết rằng họ vẫn có thể thoả thuận được với Hoa Kỳ.”
Hai danh sách thuế quan mới của Trung Quốc ảnh hưởng đến hàng hóa từ Hoa Kỳ với tổng giá trị là 13,9 tỷ đô vào năm 2024. Trong đó, 9,5 tỷ đô sản phẩm bao gồm dầu thô, máy kéo và xe chuyên dụng sẽ phải chịu mức thuế bổ sung 10%, trong khi 4,4 tỷ đô hàng hóa – than và khí đốt tự nhiên hóa lỏng – sẽ phải chịu mức thuế bổ sung 15%.
Một phản ứng quyết liệt hơn từ Bắc Kinh sẽ có nguy cơ làm xấu đi mối quan hệ Hoa Kỳ – Trung Quốc vốn đã ổn định hơn kể từ khi Chủ tịch Tập Cận Bình và sau đó là nhà lãnh đạo Hoa Kỳ Joe Biden ngồi lại tại San Francisco vào tháng 11 năm 2023.
Cả hai nước đã nối lại các cuộc trao đổi cấp cao mặc dù vẫn còn căng thẳng về quyền tiếp cận công nghệ và tranh chấp lãnh thổ. Tập và Trump đã nói chuyện qua điện thoại trước lễ nhậm chức của ông để thảo luận về thương mại, TikTok và fentanyl.
Hôm thứ Hai, Trump cho biết hai nhà lãnh đạo sẽ nói chuyện lại, “có thể trong vòng 24 giờ tới”, một khẳng định mà Bắc Kinh chưa trả lời công khai.
“Việc Trump đề cập đến việc liên lạc trực tiếp với Chủ tịch Tập cho thấy thuế quan được coi là một chiến thuật đàm phán chứ không phải là một thay đổi cơ cấu cơ bản đối với quan hệ thương mại Mỹ-Trung”, Wen-Ti Sung, một thành viên không thường trú tại Trung tâm Trung Quốc toàn cầu của Hội đồng Đại Tây Dương, cho biết. “Trung Quốc hiểu được thông điệp này. Đó là lý do tại sao vòng trừng phạt trả đũa mới nhất từ Trung Quốc dường như vẫn có mục tiêu và phạm vi rất hạn chế”.
